این مجموعه در راستای طراحی سیر مطالعاتی متون علامه طباطبایی تنظیم شده است و مطالعه آن به مربیان قرآنی توصیه می شود. مجموعه حاضر حاصل تلاش گروهی از قرآن پژوهان مدرسه دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران است که در مسیر قرآن پژوهی خود به آثار نفیس و منحصر به فرد حضرت علامه برخورد کرده و جواب بسیاری از سوالات خود و دیگران را در این آثار یافتند.
قبل از مطالعه، توجه به نکات زیر ضروری به نظر می رسد:
1. متن های علامه طباطبایی ره با چینشی منطقی، ادبیاتی ساده و مضامین بلند در تعمیق باورهای دینی و قرار گرفتن در مسیر سیر و سلوک بسیار موثر است.
2. توضیح و تفسیر هر یک از متن های حضرت علامه ره در لابلای سایر متون امکان پذیر است. بنابراین شناسایی متن های مورد نیاز و ارجاع به متون دیگر ایشان، موجب فهم بیشتر مطالب می شود.
3. به دلیل چینش منطقی و مضامین بلند متن های علامه، لازم است این متون با تمرکز، دقت و تانی و حتی المقدور با نظارت مستقیم یا غیر مستقیم استاد تفسیر قرآن، مطالعه شود.
4. برای استفاده بهتر از متون انتخاب شده، برای هر درس به صورت مجزا توضیحاتی ذکر شده که می تواند خواننده محترم را راهنمایی نماید.
فهرست مطالب کتاب به قرار زیر است:
درس اول: ویژگی های نیروی تفکر
آزادی در تفکر
انسان ترکیبی از روح و بدنی
شعور حقیقی انسان و نحوه ارتباط او با اشیا
درس دوم: روش تفکر
روش پیشنهادی قرآن کریم برای تفکر (بحث قرآنی، فلسفی و روایی)
فکر صحیح از دیدگاه قرآن
نهی خدای تعالی از اطاعت کور کورانه
طریقه تفکر صحیح
علم منطق و طریقه استنتاج از قضایای اولیه بدیهی
نمونه ای از استدلال های منکرین منطق و پاسخ به آنها
توضیحاتی درباره " مکتب تذکر"
دلائل بطلان مکتب تذکر
برهان، جدل، موعظه در منطق
رابطه بین علم و تفکر با تقوا و عمل صالح
تقوا شرط استفاده صحیح از تفکر
درس سوم: رابطه تفکر و الهام
معنای احساس و اندیشیدن
الهام الهی منشا علوم عملی (علم به بایدها و نبایدها)
سه نوع علم در انسان
شرط استفاده از الهامهای الهی
سه قسم معلومات بشری در آیات قرآنی
درس چهارم: بررسی واژگان مرتبط با تفکر در قرآن
کلمات قرآن در مورد انواع ادراکات انسان:
برخی دیگر از کلمات مرتبط با تفکر:
درس پنجم: بررسی برخی از آیات تفکر
درس ششم: ادراکات حسی و غیر حسی
اثبات تجرد و غیر مادی بودن علم و ادراک
وجود علم در تمامی موجودات
بحث فلسفی پیرامون اعتماد به غیر ادراکات حسی
شناخت حالات و انواع علم در قرآن در قالب واژه های متعدد:
ذکر عبارتست از علم به علم
درس هفتم: تاریخ تفکر اسلامی
بحث تاریخی در باره پیدایش و سیر علوم عقلیه در میان مسلمین
اشاره به وضع علمی مسلمین در زمان رسول اللَّه (ص)
اعراض از اهل بیت (ع) بزرگترین شکاف در نظام تفکر اسلامی
درس هشتم: بررسی برخی از روایات تفکر