این کتاب کوششی برای تحلیل رفتار بشر توسط فلسفه اسلامی است که ضمن بررسی محوریت محتوایی علوم انسانی، کنش‌های افراد را مهم‌ترین موضوع این فلسفه می‌داند.
نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب «واقعیت و روش تبیین کنش انسانی در چهارچوب فلسفه اسلامی» آورده است: در فضای گفتمانی «عقلانیت نوین اسلامی» که برآمده از اقتضائات و نیازهای انقلاب اسلامی است، از یک‌سو ضرورت تداوم فلسفه اسلامی در عرصه‌های اجتماعی و از سوی دیگر ضرورت بازخوانی انتقادی علوم و امور مختلف (از قبیل حکومت، خانواده، هنر و...) از منظر مبانی فلسفی، به‌شدت مطرح بوده و هست. گویی این دو ضرورت باید دو روی یک سکه قلمداد شوند.
کتاب حاضر ویراست نخست فلسفه علوم انسانی در چهارچوب فلسفه اسلامی است (متنی که سعی شده بر استناد به میراث فلسفه اسلامی ـ حتی به نحو نامتعارفی حاوی نقل قول‌های مستقیم متعددی ـ باشد، تا به‌راستی به معنای تداوم فلسفه اسلامی باشد)..
این کتاب دارای چهار فصل اساسی است: فصل نخست به معرفی روش تولید فلسفه علوم انسانی مبتنی بر فلسفه اسلامی اختصاص دارد. در فصل دوم با این مبنا که موضوع محوری علوم انسانی، کنش انسانی است، به نحو کاملی واقعیت نحوه شکل‌گیری کنش انسانی در چهارچوب فلسفه اسلامی توضیح داده شده است.
در فصل سوم و چهارم به ترتیب گزاره‌های هستی‌شناسانه و روش‌شناسانه برآمده از تبیین انجام گرفته در فصل پیشین، فهرست شده‌اند. گزاره‌هایی که نقش فروض بنیادین را برای نظریات علوم انسانی ایفا می‌کنند. بنابراین، منطقاً باید مبتنی بر یافته‌های این پژوهش، نظریه اقتصاد اسلامی، نظریه سیاست اسلامی، نظریه مدیریت اسلامی و... ارائه شوند.