مدیریت دانش به چه معناست؟

مدیریت دانش به چه معناست؟

گردآورنده : آذردخت کوهستانی 

کارشناس اداره کتابخانه و مرکز اسناد 

1396

 

کمی بیش از ده سال از عمر ابداع مفهوم کلی مدیریت دانش می‌گذرد و در این مدت ، تعاریف گوناگونی در این خصوص ارائه گردیده که هر یک ابعادی از این موضوع را نمایش می‌دهند. در این گام به بیان مهمترین این تعاریف می‌پردازیم:

• مدیریت دانش، کسب دانش درست برای افراد مناسب در زمان صحیح و مکان مناسب است، به‌گونه‌ایکه آنان بتوانند برای دستیابی به اهداف سازمان، بهترین استفاده را از دانش ببرند. (پت‌رش)
• مدیریت دانش، بنایی سنجیده، صریح و اصولی برای تجدید و استفاده از دانش در جهت افزایش تاثیر و بازگشت دانش مربوط به سرمایه دانشی است. (ویگ)
• مدیریت دانش، شامل مراحل تسخیر اجتماع دیدگاههای خبرگان و متخصصان یک شرکت در هر جاییکه باشند (در بانک اطلاعاتی ، بر روی کاغذ و یا در اندیشه نیروها) و پخش آن در هر جاییکه به سود بیشتری بینجامد ، می‌باشد . (هی بار)
• مدیریت دانش، با تجزیه‌وتحلیل و شناسایی دانش لازم و سودمند درگیر بوده و در پی برنامه‌ریزی چندبعدی و کنترل مناسب در توسعه سرمایه‌های دانش، در جهت برآورده کردن اهداف سازمانیست. (مکنتاش)
• مدیریت دانش ، خط‌مشی‌های اصولی را برای یافتن، درک کردن و استفاده از ارزش و ایجاد ارزش، معین می‌نماید. (ادل)
• مدیریت دانش، رسمی‌سازی و دسترسی به تجربه، دانش و دیدگاههای استادانه را که قابلیتهای جدید، قدرت کارایی بالاتر، تشویق نوآوری و افزایش ارزش مشتری را درپی داشته باشند،‌ هدف قرار می‌دهد. (بکمن)
• مدیریت دانش، دانستن ارزش دانش، فهم اطلاعات سازمان، استفاده از سیستمهای تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به منظور حفظ، استفاده و کاربرد دوباره دانش می‌باشد. (مدیریت اسناد ، OIC)
• مدیریت دانش، مدیریت اطلاعات و داده به همراه مهار تجربیات ضمنی و نهایی افراد جهت تسهیم، استفاده و توسعه توسط سازمان است که به بهره‌وری بیشتر سازمان منجر می‌گردد . (KMTOOL)
• مدیریت دانش، برای برآورده‌سازی نیازهای سازمانی از قبیل سازگاری، بقا و توانایی منحصر بفرد در برابر تغییرات پیوسته و روزافزون می‌باشد. مدیریت دانش شامل فرایندهای سازمانی است که به دنبال پیوستن و نیروزایی ظرفیتهای عملیاتی اطلاعات، داده‌های تکنولوژیهای اطلاعاتی و ظرفیت نوآوری و خلاقیت انسان می‌باشند. (شبکه بیزتک)

لازم است تا به مدیریت دانش به عنوان یک طرح مدیریتی یکپارچه نگریسته شود که بر هدفهای استراتژی تمرکز دارد ، بر محورهای کسب و کار حرکت می‌نماید و از تکنولوژی اطلاعات یاری می‌گیرد .

در مدیریت دانش می‌باید کل‌نگری مدنظر قرار گیرد؛ بدین معنا که نظریه‌پردازی صرف، بدون در نظر گرفتن نحوه کاربرد آن در عمل؛ یا به عکس، تنها توجه به عمل و تمرکز بر یک مساله خاص، هر دو کل‌نگری در خصوص مدیریت دانش را تضعیف می‌نمایند.

با ارائه تعریف جامع ذیل که متمرکز بر انسان، ساختار و فناوری بوده و کاربردی نیز می‌باشد، این گام را به پایان می‌بریم:

مدیریت دانش، فرایند کشف، کسب ، توسعه و ایجاد، نگهداری، ارزیابی و بکارگیری دانش مناسب در زمان مناسب توسط فرد مناسب در سازمان است که از طریق ایجاد پیوند میان منابع انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایجاد ساختاری مناسب برای دستیابی به اهداف سازمانی صورت پذیرد.

دلایل اهمیت مدیریت دانش کدامند؟

برخورد هوشمندانه با منابع دانش ، عاملی موثر و مهم در موفقیت سازمانها به شمار می‌رود . در این گام بصورت خلاصه عواملی را که بر اهمیت مدیریت دانش دلالت می‌نمایند را بر می‌شمریم .

 

 

در بیان دلایل اهمیت مدیریت دانش به موارد زیر را مورد توجه قرار می‌دهیم :

1- دانش موتور تولیدکننده درآمد است.

2- دانش یک دارایی مهم و استراتژیک سازمانیست.

3- رشد روزافزون مشاغلی که بر پایه ایجاد و استفاده از دانش قرار دارند.

4- همگرایی فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و ظهور ابزارهای نوین در این زمینه.

5- کاهش شکاف علمی - اقتصادی میان کشورهای غنی و فقیر.

6- اشتغال‌زایی ؛ بگونه‌ای یکه به عنوان نمونه، در سال 2002 هشتاد درصد شاغلان در پستهای مرتبط با دانش ، در کارهای خدماتی سازمانهای پیشرفته ، مشغول به کار بوده‌اند.

7- ایجاد ارزش افزوده قابل توجه با بکارگیری مدیریت دانش.

و اما نبود مدیریت دانش در سازمان ، مشکلات و زیانهایی نظیر موارد ذیل به همراه خواهد داشت:

1- عدم وجود نشانه‌های ابداع و ابتکار.

2- عدم اولویت‌بندی و استفاده از انواع دانش.

3- عدم مشاهده دانش خارجی.

4- عدم جذب دانشگرهای جدید.

5- عدم استفاده از مدیریت سیستمهای اطلاعاتی.

6- مخفی و سیاسی کردن اطلاعات.

7- ایجاد شکاف در سازمان در نتیجه ایجاد فاصله کارشناسان.

8- احتکار دانش به جای ازدیاد آن.

9- فراموش شدن موارد مهم و اساسی سازمان.

10- استفاده محدود از دانشهای موجود.

11- نبود مستندات در خصوص تجربیات به دست آمده.

12- سیستم انگیزشی نامناسب برای تسهیم دانش و توسعه آن.

و بسیاری موارد اینچنینی دیگر که بر اهمیت بکارگیری مدیریت دانش دلالت نموده‌اند