سیاست‌های راهبردی وزارت آموزش و پرورش برای بهسازی فرایند تعلیم و تربیت در قالب طرح‌های ویژه پدیدار شده‌است. یکی از نمونه‌های بارز آن پژوهش‌سرای دانش‌آموزی است. مرکز علمی- پژوهشی که در چهارچوب مصوبه 932 (17/3/1395) شورای عالی آموزش و پرورش در منطقه آموزش و پرورش، به منظور شناسایی و فراهم آوردن زمینه رشد و هدایت استعدادها و پرورش خلاقیت‌های فردی و گروهی دانش‌آموزان و گسترش فرهنگ مطالعه، تحقیق و پژوهش در بین آنان، به دو صورت دولتی(از نوع هیأت امنایی) و غیردولتی تأسیس و اداره می‌شود(شورای عالی آموزش و پرورش، 1396).
پژوهش حاضر به منظور فراهم کردن شواهد کافی برای اتخاذ تصمیم دربارة چگونگی استمرار طراحی و اجرا ی برنامه پژوهش‌سرای دانش‌آموزی انجام شده است. کمّیت و کیفیت اجرای برنامه از طریق بررسی مطابقت مفاد اساسنامه و دستورالعمل اجرایی با ساختار و تشکیلات، فعالیت‌ها و عملکرد پژوهش‌سراها، مشخص کردن میزان تحقق اهداف تعیین شده، تعیین تأثیر برنامه اجرا شده بر نگرش و رفتار دانش آموزان تحت پوشش، شناسایی نقاط قوت و ضعف ساز و کارهای پیش‌بینی شده در دستورالعمل اجرایی، تعیین واکنش گروه‌های ذی‌نفع و ذی ربط نسبت به برنامه پژوهش‌سرای دانش‌آموزی، قلمرو و گستره این ارزشیابی را تشکیل می‌دهند.
هدف از انجام مطالعه، در درجه نخست، ضرورت بازبینی و اصلاح سیاست تشکیل پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی در جهت فراگیر ساختن روش‌های آموزش فعال و تسرّی رویکرد یادگیری پژوهش‌محور به آحاد دانش‌آموزان و در درجه دوم، مشروط ساختن ادامه فعالیت تک تک پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی به اصلاح اساسنامه و تعدیل اهداف (اهداف روشن، سازگار، قابل سنجش، قابل دسترس، مقرون به صرفه، عادلانه)، و نیز اتخاذ تدابیر مؤثر اجرایی متناسب با منابع نرم افزاری و سخت افزاری، است. پژوهش از نوع مطالعات کاربردی است که با روش توصیفی، با استفاده از داده‌های کمّی و کیفی انجام شده است. در این روش، باوجود الگوهای متعدد ارزشیابی، در موقعیت‌های واقعی، معمولاً، از الگوی معینی پیروی نمی¬شود بلکه، ازتلفیق دیدگاه‌های‌متفاوت وایده‌های اصلی درارزشیابی برنامه‌ها استفاده می¬شود. ابزار پزوهش شامل: مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه با صاحب‌نظران و کارشناسان آگاه که به‌صورت هدفمند از میان صاحب‌نظران، مدیران ارشد و کارشناسان مرتبط با موضوع انتخاب شده بودند، استفاده شده است.
مهمترین یافته‌های پژوهش عبارتند از:
1) بافت و جوّ عمومی حاکم برجامعه برای اجرای برنامه پژوهش‌سرا مساعد نیست. اهداف از وضوح کافی برخوردار نبوده و به صورت عملیاتی تعریف نشده‌اند. نبود فهم مشترک از اهداف، منابع، گروه هدف، فرایند و نتیجه برنامه‌های پژوهش‌سرا در میان همه گروه‌های ذی‌نفع مشهود است.
2) ناکافی بودن تمهید مقدمات و سهل انگاری در تأمین استلزامات برنامه و ضعف انگیزش و اهتمام گروه‌های ذی‌ربط نسبت به اجرای مطلوب برنامه، موفقیت برنامه پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی را بشدت تهدید می‌کند.
3) با توجه به ضرورت سازگاری برنامه‌های جاری پژوهش‌سراها با کل نظام آموزش و پرورش، ادامه فعالیت این واحدها تنها درصورتی قابل توجیه است که برنامه‌های پژوهش‌سرا بر فراگیر ساختن پرسشگری و روش‌های فعال یادگیری در میان آحاد جمعیت دانش‌آموزی متمرکز شده و با شتاب بیشتری به سوی آرمان«تبدیل مدرسه به پژوهش‌سرا» حرکت کند.