اختران

هنر از قدرت خاص خود در جهان برخوردار است و امروزه در بازی قدرت سیاست جهانی همان قدر یک نیرو است که زمانی مثلا در صحنه سیاست جنگ سرد بود. هنر را نمی توان کالایی فاقد قدرت و تابع احکام بازار هنر مبنی بر شمول و طرد دانست. بررسی هنر مدرن و معاصر بر اساس کارکرد ایدئولوژیک آن نشان می دهد که هنر به دو شیوه تولید می شود و در معرض دید عموم قرار می گیرد: به عنوان کالا و دیگری به مثابه ابزار تبلیغات سیاسی. هنر معاصر هم زمان در دو جایگاه تصویر و نقد تصویر قرار می گیرد و قدرتش را با تملک حرکت های شمایل شکنانه ای که متوجه آن است نشان می دهد.

ما چیزی جز تفکر خود نیستیم. احساسات ما (خشم، ترس، اندوه، محبت)، آرمان‌هایمان، تصمیم‌ها و اعمالمان، همه محصول فرایندی است که نامش را فکر کردن گذاشته‌ایم. کیفیت زندگی ما مستقیماً تابع کیفیت تفکر ما است. اگر تفکر ما نامتفکرانه و ناآگاهانه باشد، اگر سازوکارش را نفهمیم، نمی‌توانیم تشخیص بدهیم کجایش معیوب است تا اصلاحش کنیم. تفکر نقاد اندیشیدن درباره‌ی خود تفکر را به ما می‌آموزد. یاد می‌گیریم این ماشین ذهن چطور کار می‌کند، و می‌آموزیم که چطور با در اختیار گرفتن تفکرمان، فرمان اعمال خود، فرمان احساسات خود، فرمان نفس خود را در دست بگیریم و مسئولیت زندگی‌مان را بپذیریم.

بعید است کسی بتواند متفکر انتقادی خوبی باشد بی‌آنکه اهل پرسشگری عمیق باشد. و در میان اهل پرسشگری، بهتر از سقراط نمی توان کسی را تصور کرد. کسی که به‌واقع دلبسته‌ی تفکر انتقادی باشد به پرسشگری نیز علاقه‌مند خواهد بود، و طبیعی است که آموختن شیوه‌ی سقراطی آغازگر چنین راهی باشد. برای آموختن از سقراط طبعاً باید مؤلفه‌های شیوه‌ی او را بشناسیم و کاربست آن‌ها را تمرین کنیم. بدون شناخت این مؤلفه‌ها نمی‌توان راهبردهایی را که شالوده‌ی پرسشگری به شیوه‌ی سقراطی است عمیقاً درک کرد.

«انسان در جهان، رویاروی داده ها و اطلاعات قرار می گیرد. زیستن انسانی، از یک منظر به معنای «پردازش» داده ها و اطلاعات است. امروزه به علت «انفجار بزرگ» داده ها و اطلاعات در فضای مجازی بی وقفه در حال گسترش، پردازش دقیق آنها هر چه دشوار تر و پیچیده تر می شود. داده ها و اطلاعات پردازش نشده بر هم انباشته می شوند. انباشتگی داده ها و اطلاعات دانایی نیست، اولین گام رسیدن به دانایی پردازش منطقی داده ها و اطلاعات است. نویسنده در این کتاب، شیوه تفکر انتقادی را همچون شیوه یی برای رسیدن از پردازش داده ها و اطلاعات تا داوری هدفمند و خودتنظیم‌گر معرفی می کند.