جستاری نظرورزانه پیرامون اسلامی‌سازی برنامه درسی

برنامه‌درسی به طور ذاتی ماهیت ایدئولوژیک دارد و این ویژگی ابتنای هر دیدگاه برنامه درسی به فلسفه‏ های خاص را به همراه دارد. مختصات ارزشی در هر دیدگاه باعث تمایز با سایر نظریه‏ ها و دیدگاه ‏ها می‏ شود و تقابل‏ های ایدئولوژیک را ایجاد می‏ کند. بر این اساس طرح برنامه درسی فطرت‏ گرایی توحیدی بر پایه فلسفه تربیتی اسلام قابل دفاع می‏ باشد و می‏ توان عناصر برنامه‌درسی بر این پایه را صورت‏ بندی کرد. عنصر نیاز که نخستین حلقۀ برنامه ‏ریزی درسی است از توجه و تحلیل توأمان آرمان‏ گرایی و واقع‌گرایی و در یک تعادل پویا به دست می‌آید و نمی‌توان نیازها را صرفاً از انعکاس واقعیت‏ ها مورد توجه قرار داد. از داده ‏بنیاد تلقی نمودن نیازهای برنامه درسی باید پرهیز کرد و از ارتباط معنادار نیازها به ارزش‌های اساسی اسلامی اطمینان به دست آورد. عنصر «هدف» نیز در این دیدگاه با قرب الهی و عبودیت نسبت طولی واضح خواهد داشت و ضمن ارتباط با نیازها و ضرورت‏ های اجتماعی، جهت‏ گیری الهی خود را حفظ خواهد کرد. سایر اجزا و عناصر برنامه درسی از قبیل محتوا، روش، محیط، تربیت و خانواده نیز چنین صبغه‏ ای خواهند داشت.

فصلنامه پژوهش های برنامه درسی، دوره 12، ش.2، اسفند 1401، ص288 - 279

سال نشر: 
1401