فصلنامه پژوهش های برنامه درسی

هدف پژوهش حاضر  بررسی الگوی جاری نشاط در برنامه ­های درسی مقطع ابتدایی بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش داده­ بنیاد انجام گرفت. مشارکت­ کنندگان بالقوه پژوهش شامل کلیه کارگزاران دخیل در نشاط در برنامه ­های درسی دوره آموزش ابتدایی بودند که از طریق نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاک ‌محور انتخاب شدند. داده ­ها از طریق مصاحبه  نیمه‌ ساختار ‌یافته چهارده نفر از معلمان، پنج نفر از مدیران مدارس، هشت نفر از اولیا دانش ­آموزان جمع‌آوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ­ها از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده و  برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای لینکن و گوبا استفاده شد.

پدیده‌ی هم‌افزایی از راه تلاش هماهنگ و سازمان‌یافته حاصل می‌گردد و تلاش‌های فردی اعضا منجر به سطحی از عملکرد می‌شود که بیش از مجموع دروندادهای فردی آن‌ها است. برنامه درسی هم‌افزا حاصل تلفیق شیوه‌های تدریس، نظریه‌های یادگیری و تکنولوژی است. پژوهش حاضر با هدف، واکاوی منابع مرتبط با رویکرد هم‌افزایی در جهت تعیین عناصر شش‌گانه برنامه‌درسی میلر با الهام از نظریه سیستم‌ها انجام شد.

برنامه‌درسی به طور ذاتی ماهیت ایدئولوژیک دارد و این ویژگی ابتنای هر دیدگاه برنامه درسی به فلسفه‏ های خاص را به همراه دارد. مختصات ارزشی در هر دیدگاه باعث تمایز با سایر نظریه‏ ها و دیدگاه ‏ها می‏ شود و تقابل‏ های ایدئولوژیک را ایجاد می‏ کند. بر این اساس طرح برنامه درسی فطرت‏ گرایی توحیدی بر پایه فلسفه تربیتی اسلام قابل دفاع می‏ باشد و می‏ توان عناصر برنامه‌درسی بر این پایه را صورت‏ بندی کرد.

پژوهش حاضر با رویکرد ترکیبی اکتشافی متوالی، از نوع ابزارسازی با هدف شناسایی مؤلفه­ها و بررسی میزان توجه به آموزش اخلاق در مدارس ابتدایی انجام شده است. در بخش کیفی با روش استنتاجی-پدیدارشناسی، با 14 استاد و محقق حوزه آموزش اخلاق و مؤلفان کتب درسی که به صورت هدفمند و با روش زنجیره­ای انتخاب شده بودند تا حد اشباع نظری، مصاحبه نیمه­ساختارمند انجام شد.

هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی چارچوب برنامه درسی ذهن شاد در دوره ابتدایی بود. این پژوهش جزء پژوهش‌های ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی و مدل طبقه‌بندی بود که در دو مرحله کیفی و کمّی اجرا شد. بخش کیفی با استفاده از روش فراترکیب تبدیلی و طی شش مرحله‌ ساندلوسکی و باروسو (2007) انجام شد. منابع گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، از هفت پایگاه‌ داده‌ «اسکوپوس»، «امرالد»، «ساینس دایرکت»، «اشپرینگر» و «پروکوئست»، «پایگاه نشریات کشور» و «پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی»  و داده‌ها با استفاده از روش کدگذاری تجزیه و تحلیل شدند.