هدف پژوهش حاضر، واکاوی الزامات و بایستههای اجرای مطلوب برنامه درسیِ پژوهش کاربردی در مدارس ابتدایی است. در این پژوهشِ ترکیبی، ابتدا در بخش کیفی با روش گراندد تئوری الگوی پیشنهادی در قالب عناصر چهارگانه برنامه درسی زایس (Zais) از طریق مصاحبۀ نیمهساختاریافته و اکتشافی و رسیدن به اشباع نظری، یافتهها با مشارکت 15 نفر از اساتید و متخصصان حوزه علوم تربیتی که به روش انتخاب هدفمند انتخاب شده بودند، با تجزیه وتحلیل دادهها از روش کدگذاریِ سه مرحلهایِ استراوس و کوربین (Strauss & Corbin,1992) طراحی شد. سپس در بخش کمّی با استفاده از روش توصیفی - زمینهیابی بهمنظور اعتباربخشیِ الگوی پیشنهادی، پرسشنامهای محقق ساخته با 46 گویه طراحی شده و در اختیار 384 نفر از آموزگاران شهر شیراز به روش تصادفی طبقهای و 15 نفر از اساتید و متخصصان حوزۀ علوم تربیتی به روش انتخاب هدفمند در آبانماه 98 قرار گرفت و برای آزمون فرضیهها از آزمون خیدو استفاده شد. بر اساس نتایج حاصله، الگوی پیشنهادی از نظر جامعۀ مورد پژوهش دارای اعتبار بوده و برنامه درسیِ پژوهش کاربردی بهعنوان مقولۀ محوری، بر مبنای شرایط علّی ِمحتوای پژوهش کاربردی، روشهای تدریس و ارزشیابی، در صورت تحقّقِ تشویقهای پژوهشمحورِ دانشآموزان و برقراری ارتباط ایشان با منابع علمی بهعنوان راهبرد، محقق میشود و چنانچه طراحی ساختار مدارس بر اساس فعالیتهای پژوهشی و حمایت مدیران و مربیان آموزشدیده بهعنوان تسهیلگر و همچنین انگیزش، نگرش و ارزشهای پذیرندگان و توسعۀ مهارتهای پژوهشی بهعنوان بستر در نظرگرفته شوند، علیرغم موانع موجود، به تحقّقِ پیامدهایِ تقویت تفکّر انتقادی و خلّاق، افزایش مهارتهای زندگی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان منجر میشود.
فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، دوره 17، شماره 67، زمستان 1399، ص.: 166-147