کتاب «گفتارهایی درباره برنامه درسی فطرتگرا بر اساس برنامه درسی ملی»، 5 متن علمی (مقاله و سخنرانی) را در بر میگیرد که در قالب پنج فصل تنظیم و تدوین شده و متون مورد اشاره به چهار تن از صاحبنظران و نقشآفرینان عرصه تعلیم وتربیت و علوم تربیتی تعلق دارد.
فصل اول کتاب به مقاله حجت الاسلام دکتر محمود نوذری اختصاص یافته است. وی در گفتار اول، کلام را با مفهومشناسی فطرت آغاز کرده و چیستی و ماهیت آن را مورد واکاوی قرار داده است. پژوهشگر در ادامه، انواع فطریات (بینشها، گرایشها و توانشهای فطری) و خواص آنها را به تفصیل بیان داشته است.
در گفتار دوم، فطرتگرایی و تربیت با عناوینی چون: «فطرتگرایی و فلسفه تربیت»، «جهانی شدن و تعلیم وتربیت» و «فطرتگرایی و ساحتهای تربیت»، مورد توجه پژوهشگر قرار گرفته است.
فصل دوم کتاب را مقاله حجت الاسلام دکتر علی ذوعلم تشکیل میدهد. وی رابطههای چهارگانه را تحت عناوینی چون: «وجود انسان، عین رابطه است»، «رابطه در زندگی ما، اصلاح و ارتقای رابطهها»، «رسالت اصلی تربیتی ما، ارزش انسان»، و «برآیند نوع رابطهها» تبیین نموده و در ادامه هر یک از چهار نوع رابطه (خود، خدا، خلق خلقت) و انشعابات آنها را به تفصیل مورد توجه قرار داده است.
این فصل همچنین حاوی دو پیوست با عناوین: 1 . ارتباطات چهارگانه در متون متقدم و آثار اندیشمندان متأخر و 2 .خلاصه تقریرات مختلف در بیان وجوه ارتباطی انسان؛ میباشد.
فصلهای سوم و چهارم کتاب به دو سخنرانی آقای دکتر رحمتاله مرزوقی مربوط است. در سخنرانی اول، دکتر مرزوقی به نقد و ارزیابی دیدگاه شهید مطهری(ره) در ارتباط با فطرت و تربیت پرداخته و نظریه فطرت را از منظر اسلام (مبتنی بر متون دینیِ قرآن، نهجالبلاغه، صحیفه سجادیه و ...) تبیین نموده و ساختار کلیِ مبحث فطرت در تربیت را مورد توجه قرار داده است.
دکتر مرزوقی در سخنرانی دوم، نگاه به «نظریه فطرتگرایی» را در چارچوب یک «نظام فکری ارگانیکی» مورد توجه و بحث قرار داده است. پژوهشگر در ادامه فرایند تبدیل «نظریه فطرتگرایی» به یک «نظام معرفتی» و به دنبال آن احصاء نظام عملیاتیِ مرتبط را مورد توجه قرارداده است.
فصل پنجم کتاب به سخنرانی دکتر حسن ملکی اختصاص داده شده است. وی در سخنرانی خود، نقش معلم در دیدگاه فطرتگرایی توحیدی را در پنج محور مورد بحث قرار داده است. این پنج محور عبارتند از:
1.بیان دقیق مسئلهای که تبیین نقش معلم را در این دیدگاه الزامی میکند،
2.ماهیت و ساختار فطرت
3.تبیین نسبتِ بین فطرت، تربیت و برنامه درسی
4.ویژگیهای بارز دیدگاه فطرتگرایی توحیدی در برنامه درسی ملی
5.ملاحظاتی که برای تربیت و آمادهسازی معلم در این چارچوب، بایستی مورد توجه قرار گیرد.