درس کاوی: ایده‌ای تازه برای پژوهش در فرایند آموزش و یادگیری

این کتاب ترجمه فارسی پنج مقاله علمی- پژوهشی محمد رضا سرکار آرانی به زبان انگلیسی است که در مجلات معتبر بین المللی در انگلستان، استرالیا و ژاپن چاپ و منتشر شده اند.

درس کاوی مشاهدۀ دقیق و جزئی و برنامه ریزی شدۀ فرایند آموزش و یادگیری است که در هر کلاس یا جلسه درسی شکل می گیرد، و دست کم سه ویژگی دارد:

 1.مبتنی بر شواهد عینی است و با بررسی و تجزیه و تحلیل هر آنچه در کلاس درس می گذرد از جمله پیاده کردن کلمه به کلمۀ آنچه در فرایند تدریس اتفاق می افتد، به دست می آید.

 2.تجزیه و تحلیل درس، بر اساس این شواهد و با توجه به هدف های مشخص بهسازی تدریس و غنی سازی یادگیری دانش آموزان انجام می شود.

 3. بیش از "معلم" به "معلمی" و نتیجه آن، یعنی "یادگیری دانش آموزان" توجه دارد. به عبارت دیگر،  دانش عملی -علم عمل- برای تجزیه و تحلیل عمیق تر و دقیق تر فرایند پیچیده و فرهنگی تدریس است.

در این کتاب روش علمی تازه ای برای پژوهش در فرایند آموزش و یادگیری تجریه و تحلیل می شود که به عنوان "آنالیز درس"، "تجزیه و تحلیل درس بر اساس شواهد عینی" "واکاوی بالینی تدریس" یا "گفت وگوی بی پایان با داده هی فرایند آموزش و یادگیری در کلاس درس" شناخته می شود. این روش تازه پژوهش در کلاس درس- که تلاش می کند تصویری تا حد امکان دقیق و مطابق با واقع از فرایند آموزش و یادگیری ارائه دهد- " درس کاوی" است.

درس کاوی به مثابه روشی اثربخش برای تبیین "دی ان ای" آموزش در فرهنگ های متفاوت نیز کارایی داردبنابر این ، فراتر از "روش"به مثابه "روش شناسی"پژوهش در کلاس درس نیز ارزیابی می شود. به این معنی که همچون تکنیکی تک ساحتی در نظر گرفته نمی شود و زمینه را برای بررسی رویکردهای پژوهشی متنوع در کلاس درس و در فرهنگ های مختلف و بویژه مطالعات بین فرهنگی در آموزش و یادگیری فراهم می سازد

محورهای واکاوی درس در "درس کاوی" زیادند؛ مانند: آنچه معلم قصد دارد تدریس کند، آنچه دانش آموزان یاد می گیرند، روش های ارتباط در کلاس درس(شفاهی یا نوشتاری)، روش سازماندهی محتوا، مدیریت زمان، گفت و شنودهای دانش آموزان در فرایند تدریس، کیفیت پرسش ها و تکالیف یادگیری که معلم ارائه می دهد یا دانش آموزان مطرح می کنند، ساختار تدریس، شیوه مواجهه معلم با اشتباه دانش آموزان، تاکید بر پاسخ یا پرسش و... .

سال نشر: 
1395
ناشر: