نمایشگاه مجازی به مناسبت 8 دی 1285ش.، سالروز امضای نخستین قانون اساسی ایران در سازمان اسناد وکتابخانه ملی

قانون اساسی مادر قوانین یک مملکت و برتر از سایر قواعد حقوقی است که اساس حکومت، حدود و اختیار و صلاحیت قوا و رابطة آن‌ها با یکدیگر، حقوق و آزادی­های فردی و نوع حکومت را تعیین می­کند.

قانون اساسی شامل سلسله اصول و قواعد مدونی است که نتیجة گذر از قرون وسطی به عصر روشنگری و متعاقب آن انقلاب صنعتی است که با هدف پایان دادن استبداد و برقراری آزادی فردی تدوین شد. در مشرق نخستین قانون اساسی در 1876م. و در زمان سلطنت عبدالحمید دوم عثمانی نوشته شد. مدحت پاشا همراه با گروهی از متفکران برای مشروطه کردن حکومت مطلقة سلطنتی قانون اساسی عثمانی را نوشتند.

31 سال بعد از قانون اساسی کشور همسایه، مظفرالدین ­شاه نخستین قانون اساسی ایران  را امضا کرد. شاه ده روز پس از آن از دنیا رفت و در زمان سلطنت فرزندش محمدعلی شاه با پافشاری علما برای تطبیق آن با شرع مقدس اسلام، متمم قانون اساسی به تصویب رسید. قانون اساسی مشروطه با 51 اصل و متمم 107 اصلی آن، قانون اساسی ایران تا سال 1357 بود.

با پیروزی انقلاب اسلامی،  در 12 مرداد 1358 انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی برگزار شد و منتخبان از 28مرداد شروع به تدوین قانون اساسی کردند. در نتیجة تشکیل 67 جلسة علنی، تدوین قانون اساسی در 12 فصل و 175 اصل و یک مقدمه و مؤخره  در همان سال به پایان رسید و روزنامة کثیرالانتشار کیهان دو روز بعد آن را منتشر کرد. همه­پرسی قانون اساسی در 12 آذر برگزار و با رأی قاطع 5/99درصدی ملت ایران به تصویب نهایی رسید.

«قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبین نهادهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران بر اساس اصول و ضوابط اسلامی است که انعکاس خواست قلبی امت اسلامی می­باشد.» با تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی برای اولین بار فقه شیعی در یک حکومت آمیخته و حکومت اسلامی از دل آن زاده شد. ویژگی بارز قانون جدید استقلال، روح استبدادستیزی و توجه به آزادی بود. از دیگر مشخصات نیز می­توان به کلی­گویی، فصل­بندی منظم، قابلیت اجرا، هماهنگ با مبانی اعتقادی جامعه و مطابقت با اصول حقوقی را نام برد. این قانون در سال 1368 مورد بازنگری قرار گرفت و در 6 مرداد همان سال در همه­پرسی مورد تأیید مردم قرار گرفت.  در حال حاضر قانون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارای 177 اصل است که در یک مقدمه و 14 فصل گنجانده شده است.

 8 دی­ماه سالروز امضای نخستین قانون اساسی کشور به دست مظفرالدین­شاه است. به همین مناسبت اداره­کل خدمات آرشیوی(گروه ارتباطات آرشیوی) منتخب اسناد مرتبط با قانون اساسی را در 8 عنوان و 31 برگ آماده و در وبگاه سازمان تقدیم علاقه­مندان کرده است.

نظر شما

Image CAPTCHA