پژوهش حاضر با هدف بررسی عقلانیت و معنویت در برنامة درسی با نگرش به فلسفة اسلامی انجام و براین فرض اساسی مبتنی است که جهت‌گیری‌های هنجاری برنامه درسی، بر مبانی فلسفی استوارند. پژوهشگر درصدد است تا با استفاده از روش تحلیلی و استنتاجی ابتدا به توصیف و تحلیل جهت‌گیری‌های عقلانی و معنوی در برنامة درسی بپردازد و در گام مهم تر، با تکیه بر عقلانیت، و به ویژه عقل نظری و عقل عملی در فلسفه اسلامی، جهت گیری برگرفته از این فلسفه را در برنامه درسی توضیح دهد و به ارتباط آن با معنویت بپردازد. یافته‌ها حاکی از آن است که جهت‌گیری‌های عقلانی و معنوی برنامة درسی، به‌ترتیب، بیشتر از مبانی فلسفی عمل‌گرایی و انسان‌‌‌گرایی سرچشمه می‌گیرند. برخلاف این جهت‌گیری‌ها که در آن‌ها ارتباط روشنی بین عقلانیت و معنویت، و به‌ویژه معنویت دینی وجود ندارد، در جهت‌گیری عقلانیت معنوی برنامة درسی برگرفته از فلسفه اسلامی، عقلانیت و معنویت به‌هم مرتبط‌اند. عقلانیت مراتبی دارد که از پایین‌ترین مرتبه، یعنی عقلانیت ابزاری تا دستیابی به عقل فعال و درک پروردگار متعال امتداد می‌یابد. برقراری ارتباط بین پایین‌ترین تا بالاترین مرتبه عقلانیت در برنامة درسی، هدف غایی در برنامة درسی را الهی می‌کند و اهداف واسطی را نیز معنوی می‌سازد. همچنین، جهت‌گیری عقلانیت معنوی، جامعیت و یکپارچگی را برای محتوای برنامة درسی رقم می‌زند و در جهت نیل به‌کمال و سعادت واقعی، فضای آکنده از شوق و انگیزه در فراگیران ایجاد می‌کند.