تازه های نشر

تحلیل ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های سازنده عرصه تربیت دینی؛ براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

 هدف این پژوهش، تحلیل ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های سازنده عرصة تربیت دینی، براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش می‌باشد. روش‌های مورد استفاده در این پژوهش عبارت است از: روش تحلیلی که شامل تجزیه، ترکیب، کشف روابط و کشف شبکه مفهومی‌، جست‌وجوی ارتباط میان مفاهیم مختلف و بازشناسی روابط و شبکه‌ها بود. یافته‌های پژوهش در قالب پاسخ به سؤال تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تربیت دینی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انجام شد. جامعة آماری این پژوهش، سند تحول بنیادین، مبانی نظری تحول بنیادین و منابع و مقالات معتبر دینی است.

تهدید‌ها و فرصت‌های بین‌المللی‌شدن و بومی‌سازی برنامه‌های درسی در نظام آموزشی ایران در دو دهۀ اخیر و ارائۀ راهکار‌های پیشنهادی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تهدید‌ها و فرصت‌های بین‌المللی‌شدن و بومی‌سازی برنامه‌های درسی در نظام آموزشی ایران در دو دهۀ اخیر و ارائۀ راهکار‌های پیشنهادی انجام شده است. روش پژوهش سنتزپژوهی و طبق شش‌مرحله‌ایِ روبرتسون است و جامعۀ پژوهش شامل کلیۀ مقالات علمی معتبر درزمینۀ بین‌المللی‌شدن و بومی‌سازی برنامۀ درسی در نظام آموزشی ایران در دو دهۀ اخیر می‌شود. روش نمونه‌گیریِ آن هدفمند و ابزار جمع‌آوری داده‌ها فهرست ساختۀ محقق است. در این پژوهش ابتدا نیاز مطالعاتی درزمینۀ تهدید‌ها و فرصت‌های بین‌المللی‌شدن و بومی‌سازی برنامه‌های درسی، در نظام آموزشی ایران، شناسایی شد.

تحلیل اصل یاددهی ـ یادگیری در برنامه‌ریزی درسی با تاکید بر منابع اسلامی

  هدف این پژوهش، تحلیل مؤلفه ‏های اصل یاددهی- یادگیری با تأکید بر منابع اسلامی در برنامه‌ریزی درسی است. راهبرد یاددهی- یادگیری، جایگاهی ویژه در برنامه‌ریزی درسی دارد؛ به ­گونه‌ای که غفلت از آن و بی ­توجهی به مؤلفه‌های لازم برای شکل‌گیری فرایند مطلوب یاددهی- یادگیری، به ­میزانی قابل ملاحظه بر تعلیم ‏و تربیت دانش‌آموزان‌ اثر می ­گذارد. این پژوهش ازنوع تحقیقات کاربردی است و جمع ­آوری داده­ های موردنیاز برای انجام ­دادن آن با استفاده از روش فیش ­برداری صورت گرفته و به­ منظور تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای مضمون به ­شیوۀ توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.

هویت دینی و پیش‌بایست‌های طراحی برنامه درسی

پژوهش حاضر با هدف معرفی هویت دینی انسان و تبیین پیش‌بایست‌های طراحی برنامه درسی مختص به آن انجام گردید. روش پژوهش تحلیلی - استنباطی و منبع اصلی آن؛ تفسیر گرانقدر المیزان بود هرچند از نظرات اختصاصی گروه نویسندگان نیز استفاده شد. نتایج نشان داد که انسان فطرتا هویتی الهی و توحیدی دارد و مظهر حقیقی شناخت، تکوین و تعالی آن عبودیت است. عبودیت شایسته نیز توام با خضوع و خلوص بوده و تسلیم صرف شدن در برابر اراده خدا و رضای اوست. اتخاذ این نگاه توانست سه پیش‌بایست بینشیء گرایشی و کنشی را جهت طراحی برنامه درسی مختص به آن که همان برنامه درسی هویت‌بخش دینی است ترسیم کند.

تدوین الگوی مشارکت دستگاه‌ها و نهادها با نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی (مطالعه‌ای به روش فراترکیب)

   امروزه موضوع آموزش و پرورش در دنیا به یک بحث مهم برای توسعة پایدار تبدیل شده است و در این میان صاحبنظران محور اصلی این توسعه را مشارکت مستمر سازمان‌ها و نهادها با آموزش و پرورش می‌دانند. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی مشارکت سازمان‌ها و نهادهای با نظام تعلیم و تربیت کشور است. پژوهش حاضر از دید هدف در زمرة تحقیقات توسعه‌ای و از دید طرح پژوهش جزء طرح‌های پژوهش کیفی است. در این مطالعه از روش فراترکیب برای یکپارچه‌سازی مطالعات و ایجاد یافته‌های جامع و تفسیری استفاده شد.

واکاوی مولفه های اجرای برنامه درسی ملی

    برنامه درسی ملی یکی از زیرنظامهای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است که نقشه کلان برنامه درسی و چارچوب نظام برنامه ریزی درسی کشور را تعیین می کند. هدف این پژوهش شناسایی مولفه های اجرای این برنامه و تعیین اعتبار و وزن آنها است، بنابراین از روش پژوهش ترکیبی اکتشافی استفاده شده است.

تأملی در ضرورت استفاده از «خود-ارزیابی» در برنامه درسی تربیت دینی

تحقیق حاضر با هدف تبیین ضرورت «خودارزیابی» و تناسب آن با اصول تربیت دینی انجام گرفت. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بود. براساس یافته‌ها مشخص شد که خود-ارزیابی با هشت اصل تربیت اسلامی‌ (اصل جامعیت، اصل توحید و اخلاص، اصل مشارکت و مسئولیت، اصل تفاوت‌های فردی، اصل گرایشات مثبت دینی، اصل عذرپذیری و جبران، اصل کرامت و اصل مداومت و نظارت دائمی) متناسب بود و بر ارزشیابی رایج (شناخت- محور، کمی ‌و معلم-محور) مزیت دارد. همچنین، به‌ کار بردن خود-ارزیابی در برنامه درسی تربیت دینی می‌تواند از حالت حداقلی (به صورت مکمل) تا حالت حداکثری (تنها مدل ارزیابی) متفاوت باشد.

جایگاه توجه به مهدویت در محتوای کتاب‌های درسی نظام آموزش‌وپرورش عمومی ایران

    مهدویت از دیرباز مورد توجه دین مبین اسلام بوده و تبیین و ترویج صحیح آن ‌یکی از اصلی‌ترین اهداف کتاب‌‌های درسی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل میزان توجه به مباحث مهدویت در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی و متوسطه است که به روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه و نمونه آماری پژوهش، شامل کلیه کتاب‌های هدیه‌های آسمان در دوره ابتدایی؛ کتاب‌های پیام‌های آسمان دوره متوسطه اول و همچنین، کتاب دین و زندگی دوره متوسطه دوم است که در سال 1399 توسط دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی تألیف و چاپ‌ شده است.

بازشناسی الگوی «معلم الهام بخش» مبتنی بر احوالات سه معلم برجسته ی ایران معاصر: محمد حسین نایینی، محمد حسین طباطبایی و مرتضی مطهری

در پژوهش حاضر، برای دستیابی به الگوی شخصیتی و رفتاری «معلمان الهام بخش» در حوزه تربیت اسلامی، براساس چهار مولفه اولیه یعنی «وجهه علمی، شخصیت اخلاقی، نفوذ کلام و شاگردپروری»، جستجویی در احوالات شماری از مربیان حوزوی ایران در عصر معاصر صورت پذیرفت که در نهایت محمدحسین نایینی، محمدحسین طباطبایی و مرتضی مطهری، به جهت شواهدی که حکایت از وجود مولفه های فوق در ایشان داشت، مورد گزینش نهایی قرار گرفتند. در ادامه، منابع مکتوب حول شخصیت این معلمان مطالعه گردید و با بهره گیری از روش تحلیل مضمون، شصت و هشت خرده مضمون بازیابی شد.

طراحی چارچوبی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش‌وپرورش

 اقتصاد مقاومتی به ‌عنوان راهکاری برای برون ‌رفت از محاصره اقتصادی دشمن، توسط رهبر معظم انقلاب ارائه گردید. آموزش‌وپرورش به ‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نهادهای حکومتی می‌تواند نقش مؤثر و فزاینده‌ای در تحقق این راهکار داشته باشد. پژوهش حاضر کیفی و از نوع مطالعه موردی است و هدف از انجام آن کشف چارچوبی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش‌وپرورش است. مشارکت‌کنندگان بالقوه پژوهش شامل متخصصان اقتصاد مقاومتی و مدیران آموزش‌وپرورش آشنا با اقتصاد مقاومتی در کشور بودند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند از نوع معیار و بحث اشباع داده­ها انتخاب شدند.